Menenjit nedir ve menenjitle ilgili 10 efsane ve bunların nasıl ortadan kaldırılacağı

İlgi çekmek için kliniğe bakarsak ve bir çocuk veya yetişkin nöroloğuna veya nöroloğa (eskiden söyledikleri gibi) sorarsak, bize menenjitle nadiren uğraştıklarını ve çoğunlukla hastalıktan sonra kalırsa sonuçlarını tedavi ettiklerini söyleyeceklerdir. Akut bir hastalık olan menenjitle en yaygın olarak acil servis doktorları ve bir enfeksiyon hastalıkları hastanesindeki uzmanlar ilgilenir.

Osteokondroz, sırt ağrısı, gerilim tipi baş ağrısı ve diğer sorunları olan kişiler nöroloji kliniğine gidiyor. Ancak menenjit ve ensefalit, merkezi sinir sisteminin ciddi, iltihaplı lezyonlarını ifade eder ve ciddi şekilde tedavi edilmez veya ihmal edilirse ölümcül olabilir veya sakatlık tehdidi oluşturabilir. Sovyetler Birliği’nde menenjit için halk arasında kullanılan deyim “ya öl, ya da aptal gibi öl” idi. Şiddetli ve tedavi edilmemişse bu kısmen doğrudur, ancak modern tıp menenjiti tedavi edebilmektedir ve oldukça başarılıdır.

Menenjit nedir?? Hangi gerçeklerin doğru, hangilerinin efsane veya kurgu olduğu? Bu materyalde, yaklaşık bir düzine olan menenjit hakkındaki en yaygın efsaneleri topladık ve her efsaneye menenjitli hastaları tedavi etmek için uzun zaman harcayan bir nöroloji uzmanının yorumları eşlik ediyor. Yazarın kendisi de tıp fakültesinde öğrenciyken viral menenjit geçirmiş, kendi kendine teşhis koymuş ve bir enfeksiyon hastalıkları hastanesine gitmiştir. Bu materyalin kalitesinden de anlayabileceğiniz gibi, yazar ne “ölü bir adam ne de bir aptal”.

Menenjit nedir?

Menenjit, merkezi sinir sisteminin bulaşıcı hastalıklarını ifade eder ve beyin zarlarının seröz veya pürülan lezyonları ile buna bağlı enflamatuar ve nörolojik semptomların gelişmesiyle kendini gösterir. Bu, daha sonra görüleceği üzere, viral etkenlerin yanı sıra bakteriyel etkenlerin de neden olabildiği, bazen spesifik (örneğin yenidoğanlarda sifilitik menenjit) bir hastalık grubudur. Bazı durumlarda menenjite protozoa ve hatta mantarlar neden olur. Bir hastanın bağışıklık sistemi ne kadar kötüyse, zararsız veya fırsatçı patojenlerden menenjit kapma riski de o kadar yüksektir. Dolayısıyla, HIV ile enfekte hastalarda, özellikle de AIDS’lilerde, menenjit hemen hemen her bakteri veya mantardan kaynaklanır, ağır seyreder ve öngörülemeyen sonuçlar doğurur.

Bildiğiniz gibi, sinir sisteminin üst organları beyin ve omuriliktir. Sadece kafatası boşluğu veya omurilik kanalı içinde yer almazlar, aynı zamanda birkaç meninks ile çevrilidirler. Dura, yumuşak dura ve en derinde, içte, örümcek zarı var. Bu zarlar iltihaplanırsa menenjit meydana gelir. Uzmanlar sert, dış zar iltihaplandığında pakimenenjit, yumuşak zar iltihaplandığında ise leptomenenjit adını verirler.

Hepimiz iltihaplı bir ayak parmağının ne kadar acı verici olduğunu, nasıl kızardığını, şiştiğini ve hastanın klinikteki cerraha koşmadan önce uykusuz bir gece geçirmesine neden olduğunu biliyoruz. Şimdi, başınızın da aynı derecede acı verici olduğunu hayal edin. Bu kadar şiddetli olan klasik menenjit, tüm tıptaki en dayanılmaz ve acı verici rahatsızlıklardan biridir. Meninksler hassas sinirlerle iyi beslendiğinden ve ağrı uyarılarını çok iyi algılayabildiğinden, hasta en büyük ağrıyı yaşar.

Menenjit ne olabilir?

Menenjit, sağlıklı bir zeminde aniden ortaya çıkabilir veya ikincil, hatta kronik olabilir ve sizi uzun süre rahatsız edebilir, ancak genellikle daha hafif, daha az akut bir şekilde. İkincil menenjit, kızamık, suçiçeği ve kabakulak veya kabakulak geçiren bir çocuğun komplikasyonu olarak ortaya çıkar. Yukarıdakilerin hepsi viral menenjittir ve bu nedenle bu enfeksiyonları geçiren çocukların ebeveynlerinin dikkatli olması gerekir. Yetişkinlerde menenjit, gripten sonra ve hatta modern kanıtların gösterdiği gibi ciddi bir koronavirüs enfeksiyonundan sonra ortaya çıkabilir.

Beyin zarlarında irin varsa, menenjit süpüratif menenjit olarak adlandırılır. Eğer irin yoksa ve meninksler irin olmadan iltihaplanmışsa, menenjit seröz menenjit olarak adlandırılır. Bu ancak lomber ponksiyonla tespit edilebilir. hastanedeki doktor bel omurları arasında bir delik açar ve zarlar arasındaki boşluğa bir iğne yerleştirir. Beyin omurilik sıvısı burada dolaşır ve analiz için alınır. Tüpteki sıvının bulanık mı yoksa berrak mı olduğunu hemen görebiliriz. Sıvı bulanıksa, çoğunlukla pürülan, bakteriyel veya mikrobiyal menenjittir. Eğer temizse, muhtemelen viral menenjittir.

Her hastalıkta olduğu gibi menenjit de şiddetli, hafif veya orta şiddette olabilir. Hafif ila orta şiddette bir hasta yine de özel bir enfeksiyon hastalıkları hastanesine, nöroenfeksiyon koğuşuna yatırılmalıdır. Şiddetli menenjit yoğun bakım ünitesinde tedavi edilir. Bir çocuk söz konusu olduğunda, menenjit çocuklarda daha şiddetli olabileceğinden, orta dereceli menenjit bile dinamik izleme için yoğun bakım ünitesi gerektirir. HIV enfeksiyonu ile birlikte mantar menenjiti geçirenler gibi bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda hastalık uzun yıllar süren kronik bir seyir izleyebilir.

Kişi nasıl enfekte olur ve menenjit nasıl gelişir??

Çoğu zaman menenjit, özellikle de viral menenjit, akut solunum yolu enfeksiyonu gibi yaygın, hava yoluyla bulaşan bir hastalıktır. Ancak menenjit bazen, özellikle sıcak iklimlerdeki fakir ülkelerde kirli su ile bulaşır. Pürülan menenjit, enfeksiyon ana odaktan kan yoluyla, yani hematojen yolla merkezi sinir sistemine geçtiğinde ortaya çıkabilir. Klasik bir örnek, yüzdeki bir çıbanın dışarı atılması ve apsenin, kanın venöz sinüsler olarak adlandırılan kafa boşluğuna aktığı damarlara girmesidir. Dahi Rus besteci ve piyanist Scriabin böyle bir menenjit ve ardından gelen sepsis nedeniyle öldü.

Pürülan menenjit ayrıca KBB organlarının ilerlemiş enfeksiyonları olan kişilerde, yani maksiller sinüsler, frontit, etmoidit ve özellikle kronik pürülan otitis media ile ortaya çıkar. İkinci durumda, menenjit otojenik olarak adlandırılır ve iltihaplanma, işitme organının iltihaplanmadan etkilendiği temporal bölgeden başlayarak beyin zarlarını etkiler.

Pürülan menenjitten ölen hastaların kafatası boşluğu açıldığında, irin hemisferleri ve beyin tabanını bir kapak gibi kaplar. Beyin damarları, iltihaplanma süreci tarafından tahriş edildikleri için keskin bir şekilde gerginleşir, genişler ve kanla dolar. Mikroplar çeşitli toksinler salgılar, iltihaplanma süreci aşırı miktarda beyin omurilik sıvısına veya BOS’a neden olur. Aslında, beyin omurilik sıvısını üreten vasküler pleksuslar da tahriş olur.

Kapalı sistemde artan sıvı miktarı basıncın aniden yükselmesine neden olarak beyin yapılarını tahriş eder. Termoregülasyon merkezi etkilenir, BOS’ta artan basınç kusma merkezini harekete geçirir. Buna intrakraniyal hipertansiyon sendromu deniyor. Membranların şişmesinden sonra beyne giden kan akımı, beynin oksijen ve glikoz doygunluğu, yani serebral perfüzyon azalır.

Omurilik sıvısında iltihap belirtileri ve tanı

Aslında, ponksiyon sırasında alınan BOS, hastada menenjit olup olmadığı ve varsa ne tür bir menenjit olduğu sorusunun nihai cevabıdır. Hasta net bir klinik tablo ve ilgili semptomlarla başvurabilir, ancak BOS incelenmeden ve ponksiyon yapılmadan tanı koymak imkansızdır.

Hastada intrakraniyal hipertansiyon sendromu varsa, beyin omurilik sıvısı büyük bir basınç altında sızar ve bu doktor tarafından gözle fark edilir. İlginç bir şekilde, ponksiyon işleminin kendisi, yani fazla sıvının serbest bırakılması, hastaya anında rahatlama sağlar, baş ağrısı azalır ve ponksiyon sadece tanısal değil aynı zamanda tedavi edici bir prosedürdür.

Ancak, büyük miktarlarda BOS’un çok hızlı bir şekilde boşaltılması ve buna bağlı olarak kapalı bir sistemdeki hidrostatik basınçta ani düşüş kabul edilemez. Likörün aşırı basıncıyla sıkıştırılan beyin yapılarının (likör bir sıvı olarak pratikte sıkıştırılamaz olduğu için beyin dokusunu sıkıştırır) hacim olarak artmasına neden olur, ancak kafatası boşluğunda artmazlar. Beynin farklı bölümlerinin kafatasının sert yapısına çeşitli türlerde hayati tehlike yaratacak şekilde parçalanmasıyla sonuçlanabilir. Bu nedenle, bırakın yürümeyi, lastik patladıktan sonra ayağa kalkmak bile kesinlikle yasaktır.

Kesin tanı, BOS üzerinde bakteriyolojik, virolojik testler, PCR reaksiyonları, mikroskopi, BOS’un biyokimyasal analizi veya rutin bir bakteriyolojik kültürden sonra konur.

Mitler hakkında daha fazlasını okuyun

Şimdi, menenjitin ne olduğuna dair asgari bir bilgiyle donanmış olan okuyucu, hangi gerçeğin efsane, hangisinin gerçek olduğunu anlayabilir. Bazı zorlukların ortaya çıkması halinde, aşağıdaki hususlara değineceğiz. Bu yüzden…

Efsane 1: Menenjit sadece şapka takmayan insanları etkiler.

Bu en inatçı efsanedir ve ebeveynler zamanında kışlık şapkalara geçmediklerinde çocukları genellikle bununla korkuturlar. Görünüşe göre başın doğrudan hipotermisi tam olarak başın içindekinin, yani beyin ve zarlarının soğumasına yol açıyor ve bu da menenjite neden olduğu “varsayılıyor”. Gerçekten öyle değil. Soğuk havalarda şapkasız yürümek ciltteki saç köklerinin donmasına neden olabilir ve kişi saç ekimi yaptırmadığı sürece her zaman kel kalacaktır. Kulakların uçları donabilir, siyahlaşır, sonra düşer ve adam plastik cerrahların yardımına başvurmazsa ömür boyu sakat kulaklarla kalır.

Çocukları korkutmak için yeterli. Ömür boyu kellik ya da saçsızlık korkusu, ne olduğu belirsiz bir menenjit korkusundan çok daha büyüktür.

Öte yandan, bu tehditte bazı gerçekler vardır: kişi ne kadar sık hipotermi geçirirse, viral bir solunum yolu enfeksiyonuna yakalanma riski o kadar artar ve zayıflamış bir organizma gribe, aynı akut süpüratif otit veya frenite, frontal sinüslerin iltihaplanmasına yakalanabilir ve ardından menenjit tehdidi çok gerçek hale gelir.

Efsane 2: “İnsanlar menenjitten ölmez.”

Bu çok aptalca ve çok tehlikeli bir efsanedir. Kişiyi anlamsız ve küçümseyici gösterir. Tedavi edilmeyen menenjit, özellikle irinli, şiddetli, çocuklarda veya zayıf düşmüş kişilerde ölüme yol açabilir. Bu tür pürülan menenjit, kendiliğinden geçse bile, meninkslerde büyük yapışıklıklar bırakacak ve bir komplikasyon olarak bakteriyel sepsise yol açabilecektir.

Bu anlamda en tehlikeli olanlar meningokoklardır, yapı ve sınıflandırma açısından gonokoklara çok benzerler, çünkü bu türlerin her ikisi de Neisseria cinsine aittir. Bir çocukta meningokok menenjiti, mikroplar kanda çoğaldığında meningokok septisemisi, saatler içinde ölüme yol açabilir. Şimdiye kadar, pürülan menenjit hastalarının ölüm oranı, tedaviye rağmen ortalama olarak yaklaşık %10’dur (!). Bu çok yüksek bir rakam.

Efsane 3: “Menenjit sadece bir çocukluk hastalığıdır.”

Bu da yapılacak bir başka aptalca şey. Korkacak bir şeyleri olmadığına inanan yetişkinler tarafından benimsenir ve boşunadır. Menenjit her yaştan insanı etkileyen bir durumdur. Ancak bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler ve yaşlılar gibi çocuklar da risk altındadır. Küçük çocukların genellikle menenjite neden olabilecek tüm enfeksiyonlara karşı aşılanmamış olması bu durumu daha da kötüleştirmektedir. Sonuç olarak, çocukların menenjite yakalanma olasılığı yetişkinlere göre çok daha yüksektir. Ve menenjit en çok bir aylıktan küçük bebekler için tehlikelidir. İkinci bir kritik dönem daha vardır: 3 ila 8 aylık bebekler, özellikle de anne sütü ile beslenenler, sağlıklı çocukların anne sütü ile aldıkları ve onları enfeksiyondan koruyan anne antikorlarından yoksundurlar.

Bununla birlikte, çocuk menenjiti daha ayrıntılı olarak ele alınmalıdır ve aşağıdaki bilgiler ebeveynler için çok değerli olacaktır.

Çocuklarda menenjit: ebeveynlerin bilmesi gerekenler

Yetişkinlerden farklı olarak, çocuklarda menenjitin kendine özgü özellikleri vardır ve çocuğun yaşı ne kadar küçükse, ebeveynlerin bu özel hastalıktan şüphelenmesi o kadar zor olur ve yaşamın ilk yılında ve hatta bebeklerde daha da fazla, hastalık steril ve yetişkinler için oldukça atipik olabilir.

Menenjitin çocuklarda görülme sıklığı çok yüksektir. Ortalama olarak her yıl 10.000 çocuktan 1’i hastalığa yakalanmaktadır ve bunların %90’ı 5 yaşın altındadır. Bu nedenle, bir çocuğun 5 yaşına kadar ve 5 yaş dahil olmak üzere hastalığa yakalanma “şansı” 1:2.000’dir. Vakaların %60’ında hastalık seröz menenjit, %40’ında ise pürülan menenjit şeklini alır.

Bir çocukta bakteriyel menenjitin en sık nedenleri meningokoktur (neredeyse %50), bunu Haemophilus influenzae (basil), havadaki damlacıklarla bulaşan pnömokok enfeksiyonu izler. Bebeklerde ve yenidoğanlarda morbiditenin yapısında daha büyük bir oranda hastalığın stafilokok, streptokok, salmonelloz formlarının yanı sıra temas yoluyla bulaşan kandidiyazis menenjiti ve intrapartum vardır.

Klebsiella, Escherichia ve Proteinella gibi bakteriyel menenjitler çok daha az yaygındır. Yine de bu tür patojenler, özellikle bir yaşın altındaki çocuklarda yüksek ölüm oranına sahiptir.

Hastalığın bakteriyel nedenlerine ek olarak, viral nedenler de vardır. Enteroviral menenjit en sık şu durumlarda görülür. Salgınlar sırasında bulaşan olası grip benzeri hastalıklar.

Çocuklarda klinik tablo

Menenjit hem yetişkinlerde hem de çocuklarda akut olarak başlayan hastalıklardan biridir. Bu akut başlangıcın ilk nedenleri bilinmektedir: enfeksiyöz-toksik lezyonların arka planına karşı aşırı beyin omurilik sıvısı birikimi.

Aşağıdaki sendromlar çocuklarda menenjit semptomlarını oluşturur:

1. Genel bulaşıcı ve sarhoş edici belirtiler. Bunlar arasında ateş, (ateş), titreme, uyuşukluk, halsizlik ve iştahsızlık yer alır. Bebek emzirmeyi reddediyor;

2. Menenjit bir beyin hastalığıdır. Beyin omurilik sıvısının aşırı üretimi ve kafa içi basıncının artmasından kaynaklanır;

3. meningeal sendrom. Membranlardaki enflamatuar hasar nedeniyle ortaya çıkar. Her doktor bu sendromu tanıyabilmelidir, çünkü bu sendrom olmadan menenjit tanısı şüpheli hale gelir.

Hastalığın her bir sendrom tipi ayrıntılı olarak tartışılmadan önce, farklı yaşlardaki çocuklarda hastalığın tezahürünün özelliklerini tanımlamak gerekir.

Çocuğun yaşına göre menenjit belirtileri?

Bir yaşından küçük bebeklerde ve hatta prematüre ve zayıf bebeklerde, özellikle hastalığın başlangıcında belirli bir belirti yoktur. Meningeal semptomlar hafiftir, öncelik beyin semptomlarına verilir ve yaygındır. Bebek huzursuz olur, ateşi yükselir ve sık sık kusar. Yenidoğanda ve yaşamın ilk yılında menenjit belirtileri genellikle motivasyonsuz ağlama, başın sık sık arkaya dönmesi, nöbet sendromunun ortaya çıkmasıdır. Hiperaestezi yaygındır. Meningeal semptomlar hastalığın ikinci, hatta bazen üçüncü gününde açıkça görülür.

Bu durum bıngıldağın şişmesi ve boyun kaslarının gerilmesi ile kontrol edilebilir. Yeni doğmuş bir bebekte menenjit, sadece şişmiş bir bıngıldak, ağlama ve ateşle ortaya çıkabilir. Daha sonraki dönemde, 3 ila 5. günlerde, yaşamın ilk yılındaki çocuklar daha sonraki semptomları gösterir: bilinç depresyonu, kafa içi basınç artışının bir işareti olarak kalp atış hızında yavaşlama, solunum bozuklukları.

Daha büyük çocuklarda (2-3 yaş) menenjit belirtileri daha belirgin ve kesindir. Genel enfeksiyöz belirtilerin arka planında gelişen meningeal semptom kompleksi ön plana çıkar ve bazen kuluçka dönemini, özellikle subakut seyirde ve mantar etiyolojisine bağlı menenjitlerde doğrudan meningeal semptomlar takip eder.

Menenjitin daha sonraki belirtileri, hastalığın ilerlediğini gösteren fokal nörolojik semptomların ortaya çıkması ve bilinç bozukluğu gibi bozuklukları içerir.

Yaygın bulaşıcı belirtiler

Bunlar arasında febril (38-39) dereceye kadar ateş, adinamik, meme veya gıda reddi, solukluk, nefes darlığı. Nabız çarpıntısı ve tansiyon dalgalanmaları mümkündür. Primer menenjitte döküntü yaygın değildir, ancak enteroviral menenjitten önce dışkıda sıkıntı olabilir. Bu, hastalığın kuluçka dönemini sona erdirir.

Serebral semptomlar

Çok yüksek şiddette yaygın, zonklayıcı baş ağrısı. Bebek bir yaşından küçükse veya 2 yaşından küçükse, “çığlık atan bir beyne” yol açabilir. Çocuklarda menenjit, tek bir nota ile monoton ve kesintisiz ağlama olarak adlandırılır.

Bulantı olmaksızın kusma, ani, gıda alımıyla ilişkisiz, rahatlama getirmeyen karakteristik bir semptomdur. Sağırlık ve hatta psikomotor ajitasyon şeklinde bilinç bozuklukları da olabilir.

Bazen çocuklarda kramplar görülür, bu durum yetişkinlerde neredeyse hiç görülmez.

Meningeal sendrom

Bu sendromun nedenleri beyin zarlarının iltihaplanmasının yanı sıra yüksek ateş ve zehirlenme durumlarında bakteriyel toksinlerin verdiği hasardır. Bu sendromun karakteristik bir belirtisi olacaktır:

1. Boyun kaslarında gerginlik veya sertlik (bunu nasıl anlayacağınızı öğrenmek için aşağıya bakınız);

2. Çocuk bacakları içeri kıvrılmış, başı geriye atılmış, kolları dirseklerden bükülmüş ve vücuda yaklaştırılmış, bacakları dizlerden ve kalçadan bükülmüş şekilde zorlanmış bir duruştadır. Bu duruş refleksif tendon gerginliğini azaltır ve ağrıyı azaltır;

3. Hiperaestezi: ışık, ses ve dokunmadan rahatsız olma. Çocuk onunla temas kurmaya çalışırken ağlar;

4. Çıkıntılı bir fontanel, yüksek kafa içi basıncının bir işareti olarak görülür;

5. Baş sarsıldığında, kraniyal sinir noktalarına bastırmaya çalışıldığında ve elmacık kemiğine hafifçe vurulduğunda (Bekhterev refleksi) keskin ağrı oluşur.

Taburcu olduktan sonra nasıl davranılmalı?

Ebeveynler genellikle çocukları hastaneden taburcu edildiğinde ne yapacaklarını bilemezler. Elbette yeni doğmuş bir bebekte menenjit gibi bir hastalıktan bahsetmiyoruz, bu daha büyük çocuklar için geçerlidir. Aşağıdaki adımların atılması gerekmektedir:

1. Taburcu olduktan sonra en az 2 hafta geçmeden çocuk gruplarına geri dönmemelisiniz;

2. Öğrenciler 6 ay boyunca beden eğitimi ve diğer faaliyetlerden (örn. okul çalışmaları) muaf tutulur;

3. aşılardan altı ay süreyle muafiyet tanınır;

4. Bir kaplıca tedavisi tavsiye edilir.

Genellikle hastalıktan sonra çocuk 3 yıl boyunca bir pediatrik nöroloğa kaydedilir.

Başarılı ve hızlı bir iyileşme, hızlı ve zamanında teşhis ve tedaviye bağlıdır. Bu da ancak ebeveynlerin hastaneye yatışı geciktirmemek için tıbbi bilgilerle donanmış olmasıyla mümkündür. Ve ebeveynler hiçbir şekilde lomber ponksiyonu reddetmemelidir, çünkü bu sadece doğru tanı koymanın ve tedaviye başlamanın tek ve en güvenli yolu değil, aynı zamanda baş ağrılarını azaltarak bebeğe hemen yardımcı olmanın da kesin bir yoludur.

Efsane 4: Menenjit “başın çok ağrımasıdır”

Bu bir efsane değil, mutlak gerçektir, ancak yine de eksiktir. Söylediğimiz gibi, menenjitte baş ağrısı son derece şiddetlidir, ancak otit, maksiller sinüzit ve migren ile de baş ağrısı olabilir, ancak menenjitte baş ağrısının kendine has özellikleri vardır. Hasta menenjit nedeniyle çok hasta olur ve sadece günü değil, baş ağrısının başladığı saati de fark edebilir. Yani doktora akşam saat dördü yirmi geçe hasta olduğunu söylerse, tam olarak öyle olacaktır.

Durumun ilk belirtileri genel bir enfeksiyon, grip veya solunum yolu viral enfeksiyonuna çok benzer. Menenjit, ister seröz ister pürülan olsun, titreme, yüksek ateş, yani ateş, uyuşukluk, genel halsizlik, başlangıçta hafif bir baş ağrısı ve iştahsızlık ile karakterizedir. Ancak hasta aynı zamanda cildinde aşırı hassasiyetten, saçını tararken ya da kıyafetlerini giyerken rahatsızlık duyduğundan da şikayet eder. Hiperaestezi denilen ilginç bir fenomen var. Hasta yüksek seslerden, parlak ışıklardan rahatsız oluyor. Bir ya da iki saat sonra tüm bu belirtiler hızla şiddetlenmeye başlar ve dayanılmaz bir baş ağrısı yaşanır.

Menenjit baş ağrısı

İstisnasız menenjit geçiren tüm hastalar canlı ve klasik bir klinik tablo ile başvururlar ve baş ağrısını şimdiye kadar yaşadıkları en kötü baş ağrısı olarak tanımlarlar. Baş, migrende olduğu gibi tek bir yerde veya başın bir yarısında ağrımaz. Gözler ve kulaklardan başın arkasına kadar kafatasının tüm beyin kısmı ağrır. Ağrısız tek bir bölge bile yok. Bu ağrı zonklamaz ve durmaz veya azalmaz. Hastanın başı sanki bir pompa ile pompalanıyormuş ve patlamak üzereymiş gibi hissedilir. Bu ağrı sürekli, son derece şiddetli ve tek bir berrak aralık olmaksızın.

Ateşi ve zehirlenme belirtileri de olduğu hatırlanırsa, ağrı son derece zayıflatıcıdır. Bu ağrı, yüksek basınç altında olan BOS’un aşırı üretiminin meninkslerin zengin sinir uçlarını yoğun bir şekilde tahriş etmesinden kaynaklanmaktadır. En güçlü anti-enflamatuar ilaçlar olan ibuprofen, parasetamol, aspirin ve hatta en güçlü Ketanov’u almanın bile hiçbir etkisi olmayacaktır.

Evet, aşırı basınç gelişiminin bir nedeni olarak iltihabı azaltabilirler, ancak zaten gelişmiş olan BOS’un yüksek basıncı hakkında hiçbir şey yapamazlar. Bu nedenle böyle bir baş ağrısı olan kişiler uykusuzluk çeker. Vücudun boşlukta herhangi bir hareketi, yataktan kalkmak, hatta en nazik dönme girişimi bile, fazla sıvı tarafından sıkıştırılan iltihaplı zarlar sallanmaya başladıkça daha da kötü bir baş ağrısına neden olur.

Eğer akut bir lumbago, siyatik veya bel ağrısı atağı geçirdiyseniz, tüm başınızın uyluklarınızda olduğunu ve gitmesine izin vermediğinizi hayal edin. Ancak bel burkulmalarında hasta kendisini daha iyi hissettirecek bir pozisyon bulabilir. Menenjitte durum böyle değildir.

Menenjitin orta dereceli seyrinde bile hasta tamamen uykusuzdur ve iştahsızdır. Kabızlık oluşur çünkü tuvalette en ufak bir idrar yapma girişimi şiddetli bir baş ağrısına yol açar. Sonuçta, herhangi bir abdominal distansiyon sadece karın içi basıncı değil aynı zamanda kafa içi basıncı da artırır.

Bu noktada hasta zaten menenjit olduğundan emin olabilir. Sadece Bechterew’in zigomatik semptomları olarak bilinen durumu tetiklemeye çalışabilir. Kişi, gözün altında, dış köşesine yakın bir yerde bulunan kendi elmacık kemiğine vurabilir. Nörologlar nörolojik bir tokmakla yapsa da, bükülmüş bir parmakla vurulabilir. Menenjit varsa, zarlarda ani bir sarsıntı olur ve elmacık kemiğine parmakla vurulan her darbe başın her yerinde patlayıcı bir ağrıya neden olur.

Sadece bu belirtilerle bile bir ambulans çağırabilir ve menenjitten kendiniz şüphelenebilirsiniz. Ancak tanıyı doğrulamak için hastaneye yatış ve lomber ponksiyon gereklidir. Ancak hastanın kendisi tarafından tespit edilebilen başka bir menenjit belirtisi daha vardır: merkezi kusma olarak adlandırılan. Ne oldu??

Merkezi kusma

Yaygın bir bağırsak enfeksiyonu durumunda, önce mide bulantısı, ardından kusma meydana gelir. Menenjitte bulantı olmaz. Bunun nedeni, artan kafa içi basıncının beynin derinliklerinde bulunan kusma merkezi reseptörlerini tahriş etmesidir. Vücut fazladan sıvıdan kusarak kurtulmaya çalışır, tabii ki beyin omurilik sıvısı kapalı bir alanda dolaşır ve kusmak tamamen faydasızdır.

Kusma merkezi, gastrointestinal tutulum olmaksızın doğrudan kendiliğinden tahriş olduğundan, menenjitte genellikle öncesinde bulantı olmaz ve bu tür kusma merkezi kusma olarak adlandırılır.

Hasta aniden, şiddetli bir baş ağrısının varlığında, çok şiddetli, fıskiye benzeri kusma yaşar. Hasta bir saniye içinde şiddetli ve şiddetli bir şekilde kusacağından tamamen habersiz olduğu için her yere kusmuk atılır. Bu tür serebral kusma mutlaka baş ağrısından sonra ortaya çıkmaz, erken bir işaret değildir ve ikinci ve üçüncü günde ortaya çıkabilir. Serebral kusma, acil hastaneye yatış gerektiren ciddi bir durumun endişe verici bir belirtisidir.

Diğer belirtiler: kılıflanma, gerginlik belirtileri…

Menenjitin karakteristik başka belirtileri nelerdir?? Yukarıda her türden bir aşırı duyarlılık olduğundan bahsetmiştik. Hastanın cildi hassaslaşır, ışık ve sese tahammül edemez ve acı çeker. Bunun nedeni, serebral korteksin hassas bölgelerinin iltihaplı zarlardan gelen ağrı uyarılarıyla dolup taşması ve derinin geniş reseptör alanından gelen normal uyarıların ve duyuların beyin tarafından sindirilememesidir.

Menenjit hastası tam karanlık, tam sessizlik ve serin bir odaya ihtiyaç duyar. Vücudunuza her dokunduğunuzda, son derece rahatsız edici ve sadece bir baş ağrısı ile geçer.

Menenjitin bir diğer yaygın belirtisi de meningeal sendrom veya beynin iltihaplı zarlarından kaynaklanan belirli bir semptom kompleksidir. Bunun anlamı, kılıfların iltihaplanması nedeniyle ekstra ton kazanan çizgili kasların ve tendonların aşırı gerilmesidir. Bunun, tendon proprioreseptörlerinin yoğun ağrı bombardımanına karşı bir kas tepkisi olduğu düşünülebilir.

Şok semptomatolojisi en kolay küçük çocuklarda tespit edilebilir. Bu, eskiden polikliniklerde menenjitten bahseden korkutucu duvar gazetelerine çizilmekten hoşlanılan karakteristik pozdur. Çocuk başını arkaya atmış, bacaklarını karnının altına sıkıştırmış, kollarını göğsünde kavuşturmuş şekilde yan yatar. Bu duruş kişi tarafından bilinçsizce benimsenir, çünkü en uzun tendonların gerilmesini kolaylaştırır ve menenjitte kollar ve bacaklar çok fazla çekilmez. Bu saran semptomları bulmanın en yaygın yolu oksipital kasları incelemektir.

Hasta yastıksız olarak sırt üstü yatar ve doktor ondan boynunu mümkün olduğunca gevşetmesini ister. Doktor daha sonra hastanın başını yardımsız kaldırır ve çenesini göğsüne bastırmaya çalışır. Normal, sağlıklı herhangi bir kişi bunu kolayca alabilir. Ancak oksipital kaslar sıkıysa, çene göğse değmeyecektir. Bu, bir parmağınızı, iki veya hatta üç çapraz parmağınızı koyabileceğiniz bir boşluk bırakır. Buna göre, bu boşluğa ne kadar çok parmak sokulabilirse, oksipital kasların sertliği veya gerginliği o kadar şiddetli olur ve menenjit semptomları o kadar şiddetli olur.

Tüm bu işaretler önemlidir ve iyi ve doğru bir şekilde açıklanırsa, tıp eğitimi almamış kişiler tarafından bile anlaşılacaktır. Elbette, yatak başında tespit edilemeyen başka semptomlar da vardır. Örneğin, sadece lomber ponksiyon ile belirlenebilen beyin omurilik basıncı seviyesi. Beyin omurilik sıvısı muayenesi her zaman gereklidir, çünkü farklı menenjit türleri BOS’un bileşimini farklı şekillerde değiştirir.

Menenjit ilginç bir hastalıktır: Lomber ponksiyon olarak bilinen zorunlu ve kesinlikle gerekli bir tanı yöntemi, doktor için gerekli ve önemli bilgilere (sıvının şeffaflığı ve rengi, damlalar veya fıskiyeler halinde dışarı akması) ek olarak neredeyse her zaman ilk ve önemli rahatlamayı getirir: baş ağrısı keskin bir şekilde azalır. Bu nedenle, yetişkinlerde menenjit tedavisi lomber ponksiyon ile başlar.

Efsane 5: “Menenjitin tedavisi yoktur!

Bu efsane sözde bir yalandır. Hastanın bağışıklık durumu normalse, teşhis zamanında konulursa ve tedavi yetkin bir şekilde uygulanırsa her türlü menenjit tedavi edilebilir. Başka bir şey de, farklı menenjit türlerinin farklı şekilde tedavi edilmesidir: viral menenjit antibiyotiklerle tedavi edilmezken, fungal menenjit, fungisidal veya antimikotik ilaçlar olarak adlandırılan özel antifungal tedavi gerektirir. Herhangi bir menenjit yatarak tedavi edilmelidir.

Bildiğimiz gibi, ilk tedavi lumbar ponksiyon olacak. Aynı zamanda, kontrendikasyonlara tabi olarak büyük bir anti-enflamatuar tedavi reçete edilir. Genellikle, normal steroid olmayan anti-enflamatuar ilaçlar yeterli değildir ve IV deksametazon damlası gibi hormonlar reçete edilir. Şiddetli menenjit formlarında baş ağrısını hızla giderebilir ve pürülan menenjitte şiddetini büyük ölçüde azaltabilir.

Doğru tedavi ile klinik semptomlar ikinci günde önemli ölçüde azalır: baş ağrısının şiddeti kaybolur, vücut ısısı normale döner, merkezi kusma kaybolur ve hastanın iştahı açılır. Böyle dramatik bir iyileşme elbette seröz menenjitte görülür. Şiddetli pürülan menenjitte durumun normale dönmesi uzun zaman alır, ancak uygun antibiyotik tedavisi ve akılcı antibiyotik reçetesi ile kaçınılmaz olarak iyileşecektir. Peki çocuklarda menenjit nasıl tedavi edilir??

Çocuklarda menenjit tedavisi de hastalığın ciddiyetine ve omurilik sıvısı testinin sonuçlarına bağlıdır. Pürülan menenjitte antibakteriyel ilaçlar endikedir, viral lezyonlarda tedavinin temeli antiviral tedavidir. Çocuklarda menenjit hastanede nasıl tedavi edilir?? Pürülan menenjiti örnek olarak kullanarak genç hastaları yönetmek için bazı ilkeler aşağıda verilmiştir:

etiyotropik tedavi. Teşhis konulur konulmaz çocuğunuza antibiyotik tedavisine başlamalısınız, ancak teşhisi “bulanıklaştırmamak” için antibiyotikler ponksiyon sonrasına kadar verilmemelidir. Antibiyotik verilmeden önceki düşünme süresi mümkün olduğunca kısa olmalıdır. Çok gençlerde tercih edilen ilaçlar rejimde apmisin, gentamisin veya amikasin, alerjiler için tobramisin.

Bir yaş ve üzeri çocuklar sefalosporinler, levomisetin ile tedavi edilebilir. Tercih edilen ve yedekte tutulan ilaçlar karbapenemler, vankomisin ve biseptoldür. İlaçların kan-beyin bariyerini iyi geçmesi ve beyin omurilik sıvısında birikmesi gerekir. Bazen endolomber antibiyotik uygulaması gerekir ve bunun için terapötik ponksiyon yapılır.

Çocuklarda menenjit tedavisi ayrıca şunları içerir:

1. Su ve tuz kaybını düzeltmek için infüzyon tedavisi (kusma dahil);

2. antikonvülsan tedavi (seduksen, sodyum tiyopental);

3. serebral ödemi önlemek için dehidrasyon tedavisi (mannitol, lasix);

4. Serebral ödem, diakarb tedavisi için hormon kullanımı (deksametazon);

5. DIC (damar içi pıhtılaşma) sendromunun düzeltilmesi. Bunlar heparin, trental, proteaz inhibitörlerini içerir;

6. Metabolik tedavi (vitaminler, nootropikler, mikrosirkülasyonu iyileştiren ajanlar);

7. bağışıklık tedavisi (özel hiperimmün plazma kullanımı, örn. anti-stafilokok, spesifik immünoglobulinler);

8. ekstrakorporeal detoksifikasyon yöntemleri (plazmaferez).

Viral menenjitte spesifik ilaçlar (asiklovir), interferon ilaçları ve indükleyicileri kullanın.

Efsane 6: “Menenjit yoksul ülkelerin hastalığıdır.

Doğru olan doğrudur. Yukarıda su kaynaklı menenjit salgınları olabileceğini yazmıştık, örneğin. Sıhhi koşullar ne kadar kötüyse, merkezi su kaynağının yokluğunda, aşırı kalabalıkla birlikte, salgın menenjit salgınları da dahil olmak üzere herhangi bir bulaşıcı hastalığın görülme sıklığı o kadar yüksektir. Ayrıca, medeni ülkelerde bile bağışıklığı düşük insanlara hastalık bulaştırabilecek çok sayıda sağlıklı taşıyıcı olduğunu unutmayın. Aşırı kalabalık (okullar, yatılı okullar, kışlalar) ne kadar fazlaysa hastalanma riski de o kadar yüksektir. Bu öncelikle bir meningokok enfeksiyonudur.

Efsane 7: “Menenjit aşısı yoktur”!

Menenjite bakteriler, virüsler ve hatta mantarlar gibi çeşitli patojenler neden olabileceğinden, ortak bir aşı düşünmek imkansızdır. Çocukları ve yetişkinleri salgın menenjitin en yaygın ve şiddetli formlarından koruyabilecek çok yararlı bazı aşılar vardır.

Öncelikle Mencevax gibi bir meningokok aşısı. Ulusal Aşı Takviminde yer almamaktadır, ancak yaptırmanız tavsiye edilir ve yakınlarda bir salgın varsa mutlaka yaptırmalısınız.

İkinci etkili aşı türü pnömokok aşısıdır ve ulusal aşı takviminde yer almaktadır. Bebekler aşıyı ücretsiz olarak yaptırırken, yetişkinler pnömokok aşısını kendileri yaptırmalıdır.

Menenjit ve Haemophilus influenzae’ya neden olabilir. Bu menenjit oldukça ağırdır, ancak bakteri meninksleri çok nadiren enfekte eder, bu nedenle bu aşının bir maliyeti vardır ve her özel merkez size bunu veremeyecektir, ancak bazı durumlarda ilgilenmeye değer.

Son olarak, iyi bilinen antiviral bağışıklık ilaçları vardır. Bunlar grip aşıları, kabakulak, kızamık ve kızamıkçık aşılarıdır.

Tüm bu aşılar oldukça yaygındır ve aşı yapılmaması için tıbbi bir neden olmadığı sürece kızamık ve kuduz aşıları çocuklara ücretsiz olarak yapılır.

Efsane 8: “Menenjit her zaman bir sakatlıkla sonuçlanır: ‘Ölü ya da Aptal'”

Her okuyucu durumun böyle olmadığını zaten fark etmiştir. Bununla birlikte, menenjiti hemen takip eden ve uzak sonuçları olan bir dizi hem ciddi komplikasyon vardır. Bunlardan bazılarını sıralayalım:

1. en ciddi erken komplikasyon, beyin ödemi ve şişmesi ve ardından beynin yerinden çıkmasıdır – bilinç depresyonu, fokal semptomların gelişimi, felç, solunum ve dolaşım bozuklukları, kraniyoserebral sinir fonksiyonu olarak ortaya çıkar. Çıkıkla birlikte beynin şişmesi, menenjitten kaynaklanan en yaygın ölüm nedenlerinden biridir;

2. Ventriküler inflamasyon gelişimi ile ventriküler ependim – ventrikülit gelişimi; bu komplikasyon pnömokok ve Haemophilus influenzae enfeksiyonları ile ortaya çıkabilir;

3. Septik şok;

4. Fokal semptomlarla birlikte enfeksiyonun zarlardan beyin maddesine geçişi – meningoensefalit gelişimi;

5. Şiddetli pürülan menenjitte, pürülan pıhtılar veya emboliler serebral likör sistemine girebilir ve likör kanallarını tıkayabilir. Yapışıklıklardan etkilenebilir ve beyin omurilik sıvısını ileten yollar daralabilir ve hatta tıkanabilir. En ciddi komplikasyonlardan biri olan tıkayıcı hidrosefali gelişir.

Beyin omurilik sıvısının normalde emileceği yapılara kaçması için yer olmadığında veya üretildiği yapıları terk etmesi için yer olmadığında, intrakraniyal hipertansiyon sendromu ilerleyici görme kaybı, yaygın baş ağrısının geri dönüşü ve fonal kusma ile hızla ilerlemeye başlar. Kardiyak arrest meydana gelebilir ve bu da acil nöroşirürji müdahalesi olmadan ölümcül olabilir.

Daha nadir görülen komplikasyonlar, yüzeysel venöz damarların veya beyin tabanındaki Willis çemberinin arterlerinin trombozuna bağlı serebral enfarktüsün yanı sıra serebral hipotansiyon gelişimidir.

Hastalığın sonuçları

Sonuçlar genellikle geri döndürülebilir olan aşağıdaki fonksiyonel bozukluklarla kendini gösterir:

1. serebral palsi. Zihinsel yorgunluk, halsizlik, hafıza kaybına neden olur. Çocuk ve yetişkinlerde dikkat eksikliği ve öğrenme güçlüğü. Huysuzluk, sinirlilik, kötü uyku;

2. diensefalik bozukluklar. Termoregülasyon bozuklukları (hipertermi veya düşük sıcaklık dönemleri, endokrin bozukluklar) olabilir;

3. Astenonörotik bozukluklar: anksiyete, kabuslar, vejetatif distoni belirtileri (ateş, terleme);

4. Rezidüel intrakraniyal hipertansiyon şeklinde beyin omurilik sıvısı dinamiklerinde geçici anormallikler.

Şiddetli menenjitin kalıcı, organik etkileri şunlardır:

1. semptomatik epilepsinin başlangıcı;

2. felç ve parezi (kısmi felç) şeklinde piramidal semptomlar;

3. Subkortikal hiperkineziler ve akinetik rijit sendrom (tremor, atetoz, hemiballizm, parkinson sendromu).

Organik lezyonlar, bir nörolog, öğretmenler, konuşma terapistleri, terapötik egzersiz uzmanlarının katılımıyla uzun süreli rehabilitasyon gerektirir.

Efsane 9: Soğuk algınlığı geçirmezseniz menenjit olmazsınız

Özellikle çocuklarda menenjitin önlenmesi zordur. Bir bebeği menenjitten korumanın hiçbir yolu yoktur.

Meningokok hastalığına karşı spesifik profilaksi, aşılama takvimine göre ve salgın riskinde (insidans hızında 100.000 kişi başına 20 vakanın üzerinde bir artış ile) aşılamadır. Spesifik olmayan profilaksi araçları, kronik KBB hastalıklarının sanitasyonu ve sıhhi kurallara uyulmasıdır: ham su içmeyin, soğuk olduğunda başınızı izole edin vb.

Efsane 10: İki kez menenjit olmazsınız!

Tüm materyali dikkatlice okuduysanız, bu efsanenin saçmalığını anlayacaksınız. Menenjit çeşitli nedenlerden kaynaklanır:

1. Sıcak bir ülkede yaşayan bir kişi kirli, nemli su içerek sarhoş olabilir ve salgın viral menenjite yakalanabilir;

2. Daha sonra, kulakta soğuk algınlığı ve kronik pürülan perforatif otit geçirdikten sonra, yıllar sonra pürülan otojenik, daha şiddetli menenjite ikincil olarak hastalanabilir;

3. Birkaç yıl sonra kene kaynaklı bir ensefalit tarafından ısırılabilir ve kene kaynaklı ensefalit, kene kaynaklı menenjit olarak adlandırılan meningeal bir form olarak kendini gösterebilir;

4. Birkaç yıl sonra, aynı talihsiz kişi HIV’e yakalanabilir ve 20-30 yıl sonra, zaten AIDS aşamasındayken, mantar menenjiti onu ele geçirebilir.

Bu nedenle, hiç kimse menenjitten, özellikle de tekrarlayan menenjitten korunamaz. Bazı hastalıklar vardır ki, bir kez geçirdikten sonra endişelenmenize gerek kalmaz. Tarihten çiçek hastalığı, veba ve şarbon olduğunu biliyoruz. Ne yazık ki menenjite çok sayıda farklı mikrop neden olur ve kişide bağışıklık oluşmaz.

Bu nedenle, bu materyalin hem yetişkinler hem de küçük çocukların ebeveynleri için yararlı olması umulmaktadır. Hatırlanması gereken en önemli şey şudur: akut başlangıç, Bechterew’in zigomatik semptomları, yaygın baş ağrısı, kusma çeşmesi, oksipital kaslarda sertlik varlığında, kliniklerde oturarak zaman kaybetmeden acilen bir ambulans çağırmalısınız. Bu, sizi veya ailenizi ve çocuklarınızı sadece sağlığınızdan değil, hayatınızdan da kurtaracaktır.