Duygusal tükenmişliğin nedenleri

Psikolojide 1974 yılında Amerikalı psikiyatrist Herbert Freudenberg tarafından tanımlanan duygusal tükenmişlik sendromu, duygusal tükenme, olan bitene yeterince tepki verememe, ortak uyaranları görmezden gelme. Motivasyon, irade, bilişsel tutumlar, iletişim kalıpları dahil olmak üzere zihinsel yapının tüm alanlarını etkiler.

Tükenmişliğin bileşenleri

Çoğu psikolog ve psikanalist bu “duygusal tükenmişlik” modelini desteklemektedir

1. Duygusal tükenme– Kritik, stresli durumlarda bile duygu ve düşüncelerini ifade edememe, ortak faaliyet ve süreçlere katılmayı reddetme

2. Kişiliksizleştirme, bir kişinin “kişiliksizleştirilmesi”– Olup bitenlere karşı bireysel bir tutum sergileme isteksizliği, mizaç, karakter, ifade ve eylemlerde kişisel davranış kalıplarının önceki işaretlerinin kaybolması;

3. Kişisel başarılarda azalma– Kendi önemi ve yetkinliği konusunda şüpheler, iş sonuçlarına karşı umutsuz tutum.

Kişinin iş performansına ve ailede ya da işte olup bitenlere karşı kayıtsızlık. Stres kaynağı olarak algılanan diğer çalışanlara, ziyaretçilere ve hastalara yönelik olumsuz tutumlar şeklinde insanlıktan çıkarma bile mümkündür. Bu durum, kendinden nefret etme, işyerinde bulunamama ve olağan düzenlemelere uyamama hissine yol açmaktadır. Sadece takım veya işyeri değiştirmek için değil, işi bırakma ve sahayı tamamen terk etme arzusuna yol açar.

Tükenmişlik durumunun en yaygın nedenleri iletişim, ekip çalışması, yüksek talepler ve psikofizyolojik aşırı yüklenmedir.En önemli noktalar şunlardır:

1. Kişisel yetenekler ile mesleki gereklilikler arasında bir uyumsuzluk;

2. Ortalama performansa göre yüksek bir iş yükü;

3. Son teslim tarihi veya acil bir sipariş nedeniyle hızlandırılmış bir görev temposu;

4. işin kalitesinden çok ruh hali üzerinde etkisi olan sıkı düzenlemeler, kontrol sistemleri ve denetimler

5. Bir ekipte veya bir ailede yaşanan çatışmalar, gösterilen çabalarla değişmeyen uzun süreli sorunlar;

6. Başkalarının refahı ile ilgili artan sorumluluk, iş sürecine duygusal katılım.

Bazen duygusal tükenmişlik, iş sürecine yoğun katılımdan değil, kişisel ve mesleki başarıların eksikliğinden, kişinin işyerindeki eylemlerindeki dinamikleri görmek istediğinde görünür, anlamlı göstergelerin eksikliğinden kaynaklanır.

Aşırı çalışma ve duygusal tükenmişlik birbirinden ayrılmalıdır: ilk durumda, yeni bir ilham ve işyerine dönme arzusu yaşamak için birkaç gün dinlenmek veya dikkatinizi başka faaliyetlere vermek yeterlidir.

Aile içinde– Ailede duygusal tükenmişlik, örneğin eşlerin istismarcı ilişkileri veya alkol sorunları olduğunda veya sürekli gözetim gerektiren hasta veya yaşlı akrabalar olduğunda, uzun süreli yıkıcı bir arada yaşamadan kaynaklanır. Ailevi “tükenmişlik”, mesleki “tükenmişlikten” daha önemli ve karmaşıktır çünkü “istifa etmek” ve işyerini terk etmek imkansızdır.

Duygusal yorgunluğu görmezden gelirseniz, bir koruma ve enerji kaynağı, işkence gören bir ruhun son sığınağı olan aile varlığının temel ilkelerini baltalamış olursunuz. Bu yüzden tükenmişliğin nedenlerini araştırmalı ve çatışmalar ve stres yoluyla bile aile durumunu etkilemelisiniz.

İşte– Mesleki ilgiyi sürdürmenin önde gelen ilkesi: iş sorunlarını işte bırakın. Bazen çalışanlar, tüm çıkarlarını ve kaynaklarını tabi kıldıkları mesleki “hastalıklarını” kelimenin tam anlamıyla ailenin tüm üyelerine bulaştırır, mesai sonrasında ilgi ve destek talep ederler. İş ve ekip dinamikleri ile ilgili ayrıntıları durmadan tekrarlamak, zor ve tahammül edilemez çalışma koşullarından şikayet etmek.

Bu hem aile hem de işle ilgili olarak yanlıştır, ev ortamınız sizi desteklemelidir, ancak işle ilgili konular aile yemeklerinde baskın olmamalı veya havayı belirlememelidir. Evde dinlenmeli, ev işlerinizi yapmalısınız ki yenilenmiş bir enerjiyle işe dönebilesiniz.

Birçok araştırmacı “kronik yorgunluk sendromu” ve “duygusal tükenmişlik” gibi kavramları bilişsel, duygusal, iradi tutumlar üzerinde karmaşık bir etkiye sahip olan. Ağırlaşma dönemlerinde ve kronik durumda benzer semptomlara sahiptirler; çalışan ilgisizlik, depresyon, sürekli hoşnutsuzluk ve sinirlilik fark eder ve bunlar hızla haksız saldırganlık ve histeri ataklarına dönüşür.

Unutmayın, histeriler sebepsiz yere ortaya çıkmaz, küçük bir sebebi olabilir: talihsiz bir ifade, kötü zamanlanmış bir eylem, ancak histerinin asıl sebebi kişinin uzun süredir yanlış anlaşıldığını, saygısızlığa uğradığını, enerjisinin eksik olduğunu hissetmesidir.

Duygusal tükenmişliğin üstesinden gelmenin yolları

Sadece görevlerin mekanik olarak yerine getirilmesini değil, duygusal katılımı, kişisel niteliklerin sergilenmesini gerektiren bir kurumun çalışanıysanız, sosyal ve bireysel çıkarlar, profesyonel ve duygusal parametreler arasındaki dengeye özellikle dikkat etmelisiniz.

1. Profesyonel mesafe– Sadece iş görevleri ile kişisel duygular arasında kesin bir ayrım yapmak sizi “ayakta” tutabilir. belirli idari, profesyonel eylemleri gerçekleştirerek kişiye yardım etmekle yükümlüsünüz, ancak onun durumuna duygusal olarak tepki vermemelisiniz, aksi takdirde hizmetlerin kalitesine yansıyacak ve sürecin diğer katılımcılarına müdahale edecektir.

2. Argümantasyon, ikna değil– herhangi bir duygusal bileşen içermeden, mantıklı ve rasyonel bir bakış açısıyla hareket etmek. Başkalarını haklı olduklarına ikna etme becerisi de normal zihinsel ve duygusal refah için bir kriterdir.

3. İstihdam koşullarının değiştirilmesi, niteliklerin yükseltilmesi– Kişinin, çabalarına bağlı değilmiş gibi göründüğünde, işin öngörülebilir, “otomatik” sonuçlarından ziyade başka sonuçlarını görmek istemesinden kaynaklanır.

4. Çalışma koşullarını ve kendi işinizin sonuçlarını anlamak, kişisel katılıma ne kadar bağlı oldukları, sonucu nasıl etkileyebileceğiniz, anlamlarını yeniden düşünmek.

5. İşin hem olumlu hem de olumsuz yönlerini kabul etmek, özgüllüğünü, kişisel ve kolektif başarılar için sorumluluk duygusunu belirleyen. Geleceğe dair farkındalık – bir ay içinde, bir yıl boyunca vb. neler olacağı.

6. Öz-gelişim, öz-düzenleme ve öz-kararlılık için çaba gösterme(kişisel motivasyon) bireysel ve mesleki becerileri güçlendirmek için.

7. Kendi kendine teşhis ve önleyici ruh sağlığı kontrolleri– Algıyı ve özsaygıyı bozan ruh halindeki olumsuz değişiklikleri fark etme yeteneği. Psikolojik stres ve “tükenmişlik” belirtileri oldukça açıktır, 3-4 hafta boyunca sürekli ilgisizlik, endişe; resmi görevleri yerine getirme isteksizliği belirtilerini fark etmek yeterlidir.

Radikal yöntemler

Psikoterapideki mevcut eğilimler kişisel, bireysel varsayımlara ve eğilimlere odaklanmakta, sosyal normları ve gereklilikleri iletişim alanının dışında bırakmaktadır. Bu insani ve makuldür, verili bağlamda bir faaliyet değişikliği, kendini gerçekleştirme yöntemi arayışı anlamına gelir.

Ancak aynı zamanda, bir kişi denediğinde, eğitim ve deneyim kazandığında, kariyer başarısı elde ettiğinde önceki çabaların büyük ölçüde değersizleştirilmesi söz konusudur. Bu, hayatınızı bir dakika içinde değiştirebileceğinize dair popüler iddia lehine unutulmuştur. İşinizi bırakın ve başka bir iş bulun, tacizci kocanızdan boşanın ve yeni bir meslek bulun.

Ancak gerçekte olumlu değişikliklerden çok daha fazla sorun vardır: yeni bir faaliyette ustalaşmak zaman ve finansal yatırım gerektirir. Yüksek talep gören herhangi bir alanda rekabet yeterince yoğundur, kişi önceki güvenilirliği ve başarıları olmadan ‘yeniden başlamak’ zorundadır.

Bu nedenle karmaşık, enerji yoğun ilişkileri “duraklatmak” mantıklıdır, ekstra izin almak, bir psikoterapiste gitmek. Bu şekilde kişi kendi çabalarını değerlendirebilir, duygu ve düşüncelerindeki köklü değişiklikleri görebilir. Kişinin ne kadar ‘sabırlı’ olduğunu, ne kadarını harekete geçirebileceğini, içinde hangi gizli kaynakların bulunduğunu anlamak.

Birçok psikologun “ikinci doğum güdüsü “nden bahsetmesi boşuna değildir; kişi sanki seçtiği alanda yeniden gerçekleşiyormuş gibi, daha önce geçtiği yolu tekrarlar, yeni referans noktaları ve olasılıklar bulur. Her durumda değişime istekli olmak gerekecektir, bu nedenle “her şeyi bırakmak”, “mümkün olduğunca uzağa gitmek” istediğinizde radikal kararlar alma ihtimaline karşı duyarlı olun. Kendimizden kaçış yoktur, tükenmişliğin nedeni tespit edilip ortadan kaldırılana kadar tüm iç çatışmalar bizi takip eder.

Aile ilişkilerinde sistemik bir faktör haline gelebilecek kronik bir çatışmayı sürdürmektense, kısa bir süre içinde uzlaşmacı bir çözüm bulmak daha iyidir. Ardından, ailenin önde gelen üyeleri durumlarını değiştirmeye ve aile sorunlarının çözümüne dahil olmaya isteksiz olduklarında, gerçek bir aile içi “yorgunluk ve ilgisizlik salgını” başlar.

Genel olarak, çatışma bir ilişkinin normal bir parçasıdır, tıpkı hastalık sırasındaki ateş gibi, bir iltihap odağını ortaya çıkarır. Ancak her nedense, birçok koç ve psikolog ‘çatışma’, ‘sorun’ gibi anlamlı kavramları damgalamış ve ‘görev’ gibi çeşitli belirsiz örtmeceler icat etmişlerdir. Bu nedenle “çatışmayı yönetme” becerilerinizi geliştirmeniz gerekir, öz yansıtma ve aile terapisi sürecinde bunlara birden fazla kez ihtiyaç duyacaksınız.