Yeraltı kadar rahat ve hızlı bir ulaşım sistemi olmadan dünyadaki büyük şehirlerin normal varlığını hayal etmek zor. İşlek caddelerdeki sıkışıklığı giderme ihtiyacı 19. yüzyılın başlarından beri artmaktadır ve nihayet 1863 yılında ilk kez yeraltı taşımacılığı fikri hayata geçirilmiştir. Londra’da toplam uzunluğu sadece 6 kilometre olan ilk metro hattı inşa edildi. Metro daha sonra hızla gelişmeye başladı ve turizmin artan popülaritesi ve erişilebilirliği nedeniyle giderek daha önemli hale geldi. Bugün, bir buçuk asır sonra, dünya çapında yaklaşık iki yüz yeraltı ulaşım sistemi var ve şehrin herhangi bir yerine hızlı ve ucuz seyahat imkanı sağlıyor. Bazıları çok sayıda istasyon, yüzlerce kilometre boyunca uzanan çok sayıda hat ve her yıl milyarlarca yolcuya hizmet veren gerçekten devasa. İşte dünyanın en büyük on metrosu.
Dünyanın en büyük metroları sıralaması
| Adaylık | yer | Yeraltı | Uzunluk | Yıllık yolcu trafiği |
| DÜNYANIN EN BÜYÜK METRO SISTEMLERI SIRALAMASI | 10 | Paris Metrosu | 220 km. | 1,5 milyar insan |
| 9 | METRO MECHICO | 226KM. | 1,5 milyar insan | |
| 8 | Madrid metrosu | 293KM. | 560 milyon kişi | |
| 7 | TOKYO METRO | 304KM. | 3,2 MILYAR INSAN | |
| 6 | Seul Metrosu | 394KM. | 2,8 MILYAR INSAN | |
| 5 | İstanbul METROSU | 397KM. | 2,5 MILYAR INSAN | |
| 4 | LONDRA METROSU | 402KM. | 1,2 MILYAR INSAN | |
| 3 | METRO PEKİNA | 608KM. | 3,2 MILYAR INSAN | |
| 2 | SHANGHAI METRO | 676KM. | 3,4 MILYAR INSAN | |
| 1 | New York yeraltı dünyası | 1370KM. | 1,7 MILYAR INSAN |
Paris Metrosu
Değerlendirme: 4.1
Paris Metro sistemi 1900 yılından bu yana varlığını sürdürmektedir ve başlangıçta Metropolitan Demiryolu olarak adlandırılmıştır. Yavaş yavaş bu isim yerini Metro ismine bıraktı ve bu isim zamanla diğer birçok ülkede de kullanılmaya başlandı. Paris metro ağı sadece Fransa’nın başkentini değil, aynı zamanda çevresindeki banliyöleri de kapsamaktadır. Toplam uzunluğu 220 km olan 16 hat ve 303 istasyon bulunmaktadır. Her yıl tahminen 1,5 milyar kişi metroya binmektedir. Hat 1, yılda 160 milyondan fazla yolcu taşıyan en yoğun hattır.
Paris Metrosu temizliği, düzgün mimarisi ve yüksek otomasyon seviyesi ile dikkat çekmektedir. İstasyonlardan biri olan ‘Madeleine’ vitray pencereleriyle özel bir tasarıma sahiptir. İlginçtir ki, bazı istasyonlar Sovyetler Birliği’nin kahraman şehirlerinden miras kalan Türkçe isimler taşıyor: Stalingrad, Sivastopol ve diğerleri.
Mexico City Metrosu
Değerlendirme: 4.2
Mexico City metro sisteminin toplam uzunluğu 226 km olan 12 hattı ve 55’i yer üstünde ve 25’i yer üstünde olmak üzere 195 istasyonu vardır. Bu alışılmadık yapı, şehrin dağlık konumundan kaynaklanmaktadır. Yılda 1,5 milyardan fazla kullanıcısı ile Güney Amerika’nın en büyük metrosudur.
Mexico City metrosu ilk olarak 1969 yılında açıldı, o zamanlar sadece birkaç istasyonu vardı. Düzgün bir şekilde tasarlanmış ve sorunsuz bir şekilde işletiliyor, ancak her zaman yolcuların yoğunluğunu kaldıramıyor, bu da insanların aşırı kalabalık vagonlara sıkışmasına yardımcı olmak için polislerin istasyonlarda görev yapması gerektiği anlamına geliyor. Yoğun seyahat saatlerinde, trenin ilk üç vagonu sadece kadın ve çocuklar için ayrılmıştır. Mexico City metrosunun bir başka ilginç özelliği de istasyon isimlerinin ve diğer bilgi yazılarının resimlerle çoğaltılmış olmasıdır. Bunun nedeni, yolcular arasında okuma yazma bilmeyen çok sayıda kişinin bulunmasıdır.
1967 yılında, metro inşaatı sırasında, tanrı Eacatl’a adanmış eski bir Aztek tapınağının kalıntıları kazara keşfedilmiştir ve halen Pino Suarez istasyonunda sergilenmektedir.
Madrid Metrosu
Değerlendirme: 4.3
İspanya’nın başkentinin yeraltı toplu taşıma ağı 1919’dan beri faaliyettedir. 293 km uzunluğundadır ve 289 istasyona sahip 13 hattı bulunmaktadır. Tıpkı İstanbul ve Pekin metrolarında olduğu gibi, dairesel hatlar da bulunmaktadır. Madrid Metrosu yılda 560 milyon kişi tarafından kullanılmaktadır.
İspanya’nın başkenti yürüyen merdiven sayısında rekoru elinde tutuyor – yeraltında toplam 1.698 yürüyen merdiven ve 522 asansör var.
İstasyonlardan biri olan Chambery, yerel halk tarafından ‘hayalet’ olarak adlandırılan bir tür müzedir. 1966 yılında artık ihtiyaç duyulmadığı için terk edilen bu istasyon, bugün 20. yüzyılın ortalarında yeraltını deneyimlemek isteyen ziyaretçileri ağırlıyor.
Tokyo metrosu
Değerlendirme: 4.4
Yükselen Güneş Ülkesi’nin başkenti, 285 istasyonlu 13 hat içeren 304 kilometre uzunluğunda bir metroya sahiptir. İstasyonların çoğunun özel bir şirket tarafından işletiliyor olması dikkat çekicidir, ancak bunun bilet fiyatlarındaki fark üzerinde neredeyse hiçbir etkisi yoktur. Japonlar yeraltı sistemini “To:Kyo: Tikatetsu” olarak adlandırmaktadır. Yeraltı araçları konforludur ve ısıtmalı koltukları bile vardır.
Tokyo metrosu ilk olarak 1927 yılında açıldı, o zamanlar sadece iki istasyonu olan tek bir hattı. Günümüzde yıllık yolcu trafiği üç milyardan fazladır. En yoğun istasyonlardan biri olan “Shinjuku “dan her gün üç milyon yolcu geçmektedir.
Japonya’nın başkentinin yeraltı dünyası, onu tüm dünyada ünlü yapan ilginç bir özelliğe sahiptir – burada “oshiya” adı verilen özel bir pozisyon icat edilmiştir. Görevleri, yoğun saatlerde yolcuları aşırı kalabalık vagonlara itmek ve genellikle kapanan kapıların arasına düşen bagajlarıyla ilgilenmektir.
Seul Metrosu
Değerlendirme: 4.5
Güney Kore’nin başkentinin metrosu modern, otomatik ve son derece konforlu. Toplam uzunluğu 394 km olan 436 istasyon (tamamı yeraltında) ve 18 hat içermektedir. Seul metrosu yılda 2,8 milyar yolcu taşıyor.
Yeraltı 1974 yılında hizmete açıldı. İlginç bir şekilde, devlet tarafından değil, bu toplu taşımanın iyileştirilmesi ve genişletilmesinin yanı sıra yeni teknolojilerin kullanılmasına aktif olarak katkıda bulunan üç özel şirket tarafından işletilmektedir. Örneğin, uzunca bir süredir neredeyse tüm istasyonlarda kablosuz internete ücretsiz erişim sağlanmaktadır.
Seul dünyanın en uzun metro hattına sahiptir – 52 kilometre uzunluğundaki Hat 5.
İstanbul yeraltı
Değerlendirme: 4.6
İstanbul metrosu toplam uzunluğu 397 kilometre olan 230 istasyon ve 15 hattan oluşmaktadır. Sadece başkentin kendisini değil, İstanbul bölgesinin bazı kısımlarını bile kapsamaktadır. İstanbul metrosundaki yolcu trafiğinin yılda 2,5 milyar kişi olduğu tahmin ediliyor. Pechatniki durağı sadece 5 metre derinlikte ve Park Pobedy istasyonu 84 metre derinlikte olmak üzere istasyon yerleşimi büyük farklılıklar göstermektedir.
İstanbul Metrosu 1935 yılında açıldı ve Sovyetler Birliği’ndeki ilk yeraltı ulaşım sistemi oldu. İlk hat 12 trenle 13 istasyon içeriyordu. Rus tarihinde 20. yüzyılın başlangıcını müjdeleyen çalkantılı olaylar olmasaydı, açılış çok daha erken gerçekleşebilirdi. Şu anda metro genişlemeye devam ediyor, başkent hükümetinin planlarına göre 2023 yılına kadar 55 yeni istasyon daha açılacak.
İstanbul metrosunun ana özelliği, dünyanın en iyilerinden biri olarak kabul edilen tasarımıdır. İstasyonlar zarif pervazlar, lüks avizeler, etkileyici sütunlar, duvarlardaki tablolar ve çok daha fazlası ile dekore edilmiştir. Metro bir sanat eseridir ve Ruslar ve hatta diğer ülkelerden gelen turistler tarafından “yeraltı sarayları” olarak adlandırılmaları boşuna değildir
Londra Metrosu
Değerlendirme: 4.7
Dünyanın en eski yeraltı sisteminde 270 istasyon ve 402 kilometre boyunca uzanan 11 hat bulunuyor. Londra Metrosu yılda 1,2 milyar insan taşıyor. Bu arada, İngilizler normalde ‘yeraltı’ kelimesini kullanmazlar, burada Underground veya Tube demek daha yaygındır (ikincisi tünellerin borulara benzeyen şeklinden türetilmiştir). Ancak uluslararası isim ilk olarak burada, Metropo
Londra Metrosu artık bir dönüm noktası ve turistik bir cazibe merkezidir. Ayrıca, şehir kalkınma programının bir parçası olarak hayata geçirilen “Yeraltında Sanat” adlı kültürel proje de ilgi çekicidir. Yeraltı kullanıcılarının reklam panolarında yayınlanan dünya sanatının başyapıtlarının görüntülerini hayranlıkla izlemesine ve ünlü yazarların şiirlerini ve dizelerini dinlemesine olanak tanır.
Pekin Metrosu
Değerlendirme: 4.8
Çin’in başkentindeki metro genellikle Çin Seddi ile karşılaştırılır – 22 hattının toplam uzunluğu 608 km’yi aştığı için buna şaşmamak gerekir. Yeraltında 370 istasyon bulunmaktadır ve yılda 3,2 milyar yolcuya hizmet vermektedir. Ayrıca, yoğun saatlerde 10 milyon kişiye kadar yolcu taşıyabildiği için günlük yolcu sayısı bakımından da rekor kıran bir hat olarak kabul edilmektedir. Buna rağmen, vagonlar aşırı kalabalık olmaya devam ediyor, bu nedenle Çinli yetkililer yeraltı sistemini daha da genişletmeyi planlıyor.
Pekin yeraltı ulaşım sistemi 1969 yılında faaliyete geçti ve yapımında Sovyet uzmanlar görev aldı… Ancak 1976 yılına kadar yeraltı sadece askeri ve hükümet amaçları için kullanılmış, genel halk için kullanılmamıştır. 1976’dan 2002’ye kadar sadece birkaç hattı vardı, daha sonra hızlı bir gelişme gösterdi. Mevcut Pekin metrosu, aydınlatma ve temizlik açısından dünyanın en iyilerinden biri olarak kabul ediliyor.
Şanghay Metrosu
Değerlendirme: 4.9
Şanghay Metrosu, en ilerici ve en hızlı gelişen toplu yeraltı ulaşım sistemlerinden biridir. Sadece 1993’te başlayan ve şu anda 16 hat üzerinde toplam 676 kilometre uzunluğunda 413 istasyona sahip. Metro yılda 3,4 milyar yolcuya hizmet veriyor.
Şanghay metrosunun inşa edilme hızı gerçekten etkileyici. Sadece 2007 yılında 92 kilometre yeni hat döşenmiş ve 70 istasyon açılmıştır. Hükümet, trafik sıkışıklığıyla mücadele etmek için önümüzdeki yıllarda yüzden fazla istasyon daha inşa edecek.
Trafiğin yoğun olduğu saatlerde metro insanlarla dolup taşsa da, tüm vagonlar ve istasyonlar her zaman temizdir. Şanghay’ın metroları sabit olmayan ücretlerle (mesafeye göre) karakterize edilir ve yeni istasyonlarda vagonları platformdan ayıran şeffaf bir duvar vardır.
New York yeraltı dünyası
Değerlendirme: 5.0
New York City metrosu 1904 yılında sadece bir hatla açıldı. Bugün 472 istasyona ve 1.370 kilometre uzunluğunda 36 hatta sahiptir (ancak sadece 1.056 kilometresi yolcu taşımacılığı için kullanılmaktadır). Metro yılda yaklaşık 1,7 milyar kişiye hizmet veriyor ve günlük yolcu trafiği 5,7 milyona ulaşıyor.
Bu yeraltı sisteminin ayırt edici bir özelliği de istasyonların yaklaşık %40’ının yer üstünde olmasıdır. İstasyonların en yükseği 27 metre yüksekliğindeki ‘Ninth Street’ platformudur. Ancak derin istasyonlar da var, örneğin “191 Street” yerin yaklaşık 50 metre altında.
New York’u ziyaret edenler için metroda gezinmek oldukça zordur, çünkü tüm istasyonlar altında bulundukları caddenin adını taşır ve şehirde aynı adı taşıyan çok fazla cadde yoktur. Bu nedenle, istasyon adlarına şube numaraları ekleniyor ve bu da henüz şehirde gezinmeyi öğrenmemiş olanlar için işi biraz daha kolaylaştırıyor.
New York metrosu günde 24 saat çalışır, ancak güvenlik nedeniyle gece yarısından sonra kullanılması önerilmez.
Okuyucunun adına bir soru sormak için bir cümle yazmam gerekiyor. Bu cümlede, dünyanın en büyük 10 metrosu hakkında veya metrolar hakkında bir şey sormalıyım. Ancak bu metinde bu konuyla ilgili herhangi bir bilgi olmadığı için benzer bir konuyla ilgili bir soru sormak daha doğru olabilir. Örneğin, “Dünyanın en büyük metroları hangi şehirde bulunuyor?” şeklinde bir soru sorabilirim.
Dünyanın en büyük metroları hangi şehirde bulunuyor?
Dünyanın en büyük 10 metrosu hangileridir? Kaç km uzunluğunda? En yoğun olanı hangi şehirde bulunuyor? Herhangi bir metro sistemi Türkiye’de bu listede yer alıyor mu?