*Editörlere göre en iyilerin değerlendirmesi. Seçim kriterleri hakkında. Bu materyal özneldir, bir reklam olarak tasarlanmamıştır ve satın alma rehberi olarak hizmet etmez. Satın almadan önce bir uzmana danışın.
Modern ekonominin neredeyse tamamı borsalara dayanmaktadır. Paranın altın veya buğday stokları gibi “sert” varlıklarla desteklendiği günler yüzlerce yıllıktır. Günümüz ekonomisi sözleşmelere (vadeli işlemler dahil), emeğe, bilgiye ve bir şirketten diğerine uzanan geniş bir yükümlülük ağına dayanmaktadır.
Borsa aynı zamanda modern ekonominin bel kemiğidir. Hisse senedi komisyoncuların ve yatırımcıların ilgisini çektiği sürece, kuruluş kârlıdır ve piyasada tutunabilir. Bu menkul kıymetler artık talep görmüyorsa, şirket yakında unutulacaktır.
Menkul kıymet borsaları, menkul kıymet ticareti için tasarlanmıştır. Tüccarların ve yatırımcıların ekonomik sözleşmeler yaptığı bir alan, bir finansal kurumdur: hisse senetleri, vadeli işlemler, tahviller, kaynaklar ve değerli metaller alıp satmak. Ve borsaların durumu ekonominin bağlı olduğu şeydir.
Bu nedenle, bu materyalde dünyanın en büyük borsalarını piyasa değerlerine göre sıralayarak anlatmaya karar verdik. İstanbul borsası ne yazık ki derecelendirmeye dahil edilmedi.
Dünyanın en büyük borsalarının sıralaması
| Adaylık | koltuk | Değişim | Piyasa değeri |
| Dünyanın en büyük borsaları | 10 | Tayvan Menkul Kıymetler Borsası, Tayvan | 1.0 TRLN. $ |
| 9 | Deutsche Börse, Almanya | 2.0TRLN. $ | |
| 8 | Bombay Menkul Kıymetler Borsası (BSE), Hindistan | 2.2TRN. $ | |
| 7 | TMX Group, Kanada | 2.2TRLN. $ | |
| 6 | Shenzhen Menkul Kıymetler Borsası (SZSE), Çin | 3.3 TRLN. $ | |
| 5 | Euronext, AB | 4.3 TRLLN. $ | |
| 4 | Hong Kong Menkul Kıymetler Borsası (HKSE), Hong Kong | 4.3TRN. $ | |
| 3 | Şanghay Menkul Kıymetler Borsası (SSE), Çin, | 5.0TRLN. $ | |
| 2 | NASDAQ, ABD | 11.2TRLN. $ | |
| 1 | New York Menkul Kıymetler Borsası (NYSE), ABD | 23,2 TRLN. $ |
10. Sıra: Tayvan Menkul Kıymetler Borsası, Tayvan, 1,0 trilyon dolar
Değerlendirme: 4.1
Tayvan Menkul Kıymetler Borsası (TSEC) Asya’daki en büyük ve en etkili menkul kıymetler piyasalarından biridir. Ancak, yalnızca yerel şirketlere bağlı hisse senetleri ve türevleri işlem görmektedir. TSEC 1962 yılından beri faaliyet göstermektedir ve tamamen devlet tarafından kontrol edilmektedir – Tayvan Menkul Kıymetler Komisyonu.
TSEC yerel para birimi olan yeni Tayvan doları ile işlem yapmaktadır. Borsada işlem gören şirketler arasında yaklaşık 1.000 yerel şirket bulunmaktadır. Platformun ilginç özelliklerinden biri de işlem öncesi endekslerin yayınlanmasıdır. Site, her gün mesai saatlerinden 1-1,5 saat önce, iş günü boyunca alınıp satılacak hisselerin değeri ve listelenmesi hakkında bilgi dağıtır. Sonra neredeyse 5 saatlik aktif ticaret var. Ve yerel saatle 14:00’te, kuruluş aynı anda sabit fiyatların yayınlanmasıyla birlikte faaliyetlerine son veriyor. Hisse senetleri gün sonuna kadar alınıp satılacaktır.
TAIEX tescilli ticaret endeksi – ağırlıklı ortalama ve borsada işlem gören tüm şirketlerin durumunu kapsar.
9. sıra: Deutsche Börse, Almanya, 1,8 trilyon dolar
Değerlendirme: 4.2
Deutsche Börse, ülke sınırlarının çok ötesine yayılmış olan Almanya’nın en büyük borsasıdır. Borsanın merkez ofisi – var olduğu şekliyle – Frankfurt am Main’dedir, ancak Londra, New York ve İstanbul da dahil olmak üzere dünyanın neredeyse tüm büyük ekonomik başkentlerinde şubeleri bulunmaktadır.
Deutsche Börse, ticareti tam olarak organize etmek için çeşitli finansal kurumları içeren karmaşık bir yapıya sahiptir. Varlıkların doğrudan alım satımı Frankfurt Menkul Kıymetler Borsası’nda gerçekleştirilmektedir. Ancak türevler (çeşitli türlerde türevler) Eurex’te işlem görmektedir. Deutsche Börse ayrıca, görevi takas ve depozito olan Lüksemburg şirketi Clearstream’i de bünyesinde bulundurmaktadır. Son olarak, platformun özel yatırımcı topluluğuna hizmet vermek için çok sayıda yan kuruluşu bulunmaktadır.
Büyüklüğüne ve yaygınlığına rağmen Deutsche Börse’nin listesi oldukça küçüktür – Avrupa’nın en büyük birkaç yüz şirketini içerir. Ortalama günlük ciro da diğer borsalara göre daha düşüktür. Bu durum, bu platformda işlem gören şirketlerin hisse fiyatlarındaki yüksek istikrardan kısmen sorumludur.
8. sıra: Bombay Borsası (BSE), Hindistan, 2,2 trilyon dolar
Değerlendirme: 4.3
Bombay Menkul Kıymetler Borsası, Hindistan’ın ve tüm Asya’nın en eski menkul kıymetler piyasasıdır, ancak kapitalizasyon açısından en büyüğü değildir. İlk olarak 1875 yılında, Britanya İmparatorluğu döneminde başlatılmıştır. Ticaret bir banyan ağacının altında başladı – yayılan tacının altında, brokerler toplandı ve birbirlerine menkul kıymetler sunmaya başladılar.
Zengin geçmişine rağmen Bombay Borsası 2005 yılına kadar resmi bir statüye sahip değildi ve sadece bireylerden oluşan bir birlikti. Ancak daha sonra tam teşekküllü bir şirkete dönüştü.
Bombay Borsası’nda 8.000’den fazla menkul kıymet türü ihraç eden 5.000’den fazla şirket listelenmektedir. Platform 2,2 trilyon dolarlık bir piyasa değerine sahip. Sitenin ayrıca Hindistan’ın tüm ulusal piyasalardaki en büyük 100 şirketini tanımlayan BSE-100 adlı kendi endeksi de var.
BSE şu anda Hindistan Ulusal Borsası ile aktif olarak rekabet etmektedir. İkincisi, elektronik sistemleri ve diğer ilerici yenilikleri sayesinde daha fazla işlem hacmi sunmaktadır, ancak piyasa değeri açısından lider olan BSE’dir.
7. sıra: TMX Group, Kanada, 2,2 trilyon dolar
Değerlendirme: 4.4
TMX Group Kuzey Amerika’nın en büyük finans şirketlerinden biridir. Merkezi Kanada’da bulunan şirket, Toronto ve Montreal’dekiler de dahil olmak üzere çeşitli borsalar içermektedir. Bunların en büyüğü TSX, yani Toronto Menkul Kıymetler Borsası’dır.
TSX ise bir “ana” ve bir “girişim” borsasından oluşmaktadır. İkinci teklif ise halka açık hisse senedi piyasasıdır. TMX Group ayrıca Kuzey Amerika genelinde elektrik ve doğal gaz ticaretinin yapıldığı bir platform da içermektedir. Tüm bunlar TMX Group’un emtiadan türev ürünlere kadar finansal ticaretin neredeyse her yönünü kapsamasına olanak tanır.
İlginç bir şekilde, TMX Group son yıllarda giderek artan bir şekilde emtia girişimleri başlatıyor. Örneğin 2015 yılında, çevrimiçi bir büyükbaş hayvan ticaret platformu olan AgriClear’i hayata geçirdi.
2000’li yılların sonlarında, Kanadalı TMX Group ile Londra Menkul Kıymetler Borsası’nı birleştirme planları vardı. Ama bu hiçbir zaman gerçekleşmedi. 2013 yılında, Londra borsası temsilcilerinin yatırımcıların 2/3’ünün böyle bir platform birleşmesine karşı olduğunu bildirmesi üzerine birleşme projesi nihayet iptal edildi.
6. sıra: Shenzhen Borsası (SZSE), Çin, 3,3 trilyon dolar
Değerlendirme: 4.5
Çin şu anda dünyanın ekonomik ve üretim merkezi konumunda. Bu nedenle, bu ülkede bulunan borsalar dünyanın en büyükleri arasında yer almaktadır. En önemlilerinden biri de piyasa değeri 3,3 trilyon dolar olan Shenzhen’dir.
SZSE’nin en önemli özelliklerinden biri hisse senetlerinin A ve B olmak üzere iki gruba ayrılmasıdır. İlki, yerli Çin şirketleri tarafından ihraç edilen menkul kıymetleri içerir. Ulusal ekonominin istikrarını ve yabancı para birimlerinden bağımsızlığını sağlamak için yalnızca RMB cinsinden işlem görürler ve yalnızca ülkede ikamet edenler alım veya satıma katılabilir.
B hisseleri Çin’de ikamet etmeyenlere yöneliktir ve Hong Kong doları cinsinden işlem görmektedir. Bu menkul kıymetler miktar ve değer kısıtlaması olmaksızın satılır ve alınır.
“İstikrar” kısıtlamalarına rağmen, Shenzhen Borsası Çin hükümetinin sıkı kontrolü altındadır. Örneğin, hükümet herhangi bir acil durumda ticareti askıya alma hakkına sahiptir. Bunlardan biri Mayıs 2003’te SARS salgınının platformu 7 günden fazla süreyle kapatmasıydı.
#5: Euronext, AB, 4,3 trilyon dolar
Değerlendirme: 4.6
Euronext NV, Avrupa’nın en büyük borsasıdır ve çok sayıda finansal piyasayı temsil etmektedir. Hisse senedi ve türev ürünlerin alım satımına yönelik platformun yanı sıra takas hizmetleri de sunuyor ve kurumsal ortaklara finansal bilgi sağlıyor.
Euronext, sıralamadaki en genç borsalardan biridir. Paris Menkul Kıymetler Piyasası Otoritesi tarafından 2000 yılında başlatılmıştır. Paris, Amsterdam ve Brüksel borsaları birleşerek Euronext’i oluşturdular ve daha sonra Londra birliğine katılmayı başardılar
Platformun kendi hisse senedi endeksi de vardır – Euronext 100. Bu sitede işlem gören en büyük yüz şirketin hisse senetlerinden derlenmiştir. Bu endeks Avrupa ekonomisinin durumunu yansıtmaktadır ve şirketlerin listesi her üç ayda bir revize edilmektedir. Şirketlerin endekse dahil olabilmeleri için çok sayıda gereklilik ve kuralı yerine getirmeleri gerekmektedir.
4 numara: Hong Kong Menkul Kıymetler Borsası (HKSE), Hong Kong, 4,3 trilyon dolar
Sıralama: 4.7
Hong Kong Menkul Kıymetler Borsası, Hong Kong’daki en büyük menkul kıymetler piyasasıdır ve birçok hükümet ve sosyal değişimden sağ çıkmayı başarmıştır. 1866 yılında kuruldu, ancak yaklaşık 50 yıl sonra resmileşti.
HKSE’nin birkaç ‘dramatik’ dönemden oluşan bir geçmişi var. Örneğin geçen yüzyılın ortalarında Hong Kong’da aynı anda dört borsa vardı, bu da bölgenin dış ticaret faaliyetlerinin çok dengesiz geliştiği anlamına geliyordu. Sonuç olarak, 1980 yılında tüm bu kurumları bir araya getirmek amacıyla başka bir finans şirketinin kurulması gerekmiştir. 1990’ların başında, ticaret prosedürlerini önemli ölçüde geliştiren birkaç otomatik sistemi devreye sokmayı başarmıştı.
Hong Kong’un dış ekonomik faaliyetleri o zamandan beri yükselişe geçti. Yurt dışından büyük miktarlarda yatırım alan bölge, hızla gelişerek son derece modern bir hale gelebilmiştir. Elbette her şey yolunda gitmedi – 1997’de Asya ekonomik krizi HKSE endekslerinin yüzde 10’dan fazla değer kaybetmesine neden oldu, ancak hızla toparlandılar. Ve sonuç olarak, kuruluş şu anda demir, demir dışı ve değerli emtiaların alım satımını kapsayan dünyanın en büyük ticaret katlarından biri olan Londra Metal Borsası’nın bile sahibi.
Bugün Hong Kong Menkul Kıymetler Borsası’nın sermayesi 4,3 trilyon ABD dolarına ulaşmıştır.
3. sıra: Şangay Menkul Kıymetler Borsası (SSE), Çin, 5,0 trilyon dolar
Değerlendirme: 4.8
Şanghay Menkul Kıymetler Borsası, Çin anakarasındaki en büyük menkul kıymetler piyasası ve bir bütün olarak Asya’daki en önemli piyasalardan biridir. Örgütsel biçim – sıkı devlet kontrolüne sahip kar amacı gütmeyen şirket.
Shenzhen’de olduğu gibi, Şanghay’da da iki tür menkul kıymet işlem görmektedir: A ve B. A-hisseleri yalnızca Çin’de yerleşik büyük yatırımcılar için ayrılmıştır. Bu varlıklar renminbi cinsinden işlem görmektedir. B-hisseleri Çin’de yerleşik olmayanlara ve diğer yabancı yatırımcılara yöneliktir. Alım ve satım ABD doları cinsinden yapılır ve miktar veya hacim konusunda herhangi bir kısıtlama yoktur.
Şanghay Borsası 2014 yılından bu yana Hong Kong Borsası ile yakın işbirliği içindedir. SSE’de yerleşik şirketler hisselerini HKSE’de “yerel” brokerlar aracılığıyla satabilir. Birleşik borsada Çin’in en büyük 500’den fazla şirketi listeleniyor.
SSE’nin SSE Composite adında kendi hisse senedi endeksi vardır. Bu pazardaki tüm şirketlerin durumunu yansıtıyor. İkinci SSE 50 Endeksi ise mavi çipli hisse senetlerinin – borsada işlem gören en büyük şirketler – likiditesini ve istikrarını göstermektedir.
2. sıra: NASDAQ, ABD, 11,2 trilyon dolar
Değerlendirme: 4.9
NASDAQ (‘Nasdaq’), büyük yüksek teknoloji şirketlerinin hisselerinin işlem gördüğü özel bir Amerikan borsasıdır. Elektronik, yazılım ve benzeri çözümler konusunda uzmanlaşmış kuruluşlar listelenmiştir.
“Nasdaq 1960’ların başında bilgisayar teknolojisinin gelişmesiyle ortaya çıktı. Başlangıçta gerçek bir borsa değildi, sadece tezgah üstü şirketlerin ortalama fiyatlarının yayınlandığı bilgilendirici bir “ilan panosu” idi. Ancak daha sonra platformun işlevselliğine emir yürütme eklendi – ve ardından tam teşekküllü ticaret başladı.
Bugün Nasdaq, Ulusal ve Küçük Ölçekli olmak üzere iki ana borsadan oluşmaktadır. ABD’deki en büyük teknoloji şirketleri, 4.000’den fazla hisse senedinin listelendiği bu platformda yer almaktadır. Small Cap piyasasında start-up’lar ve diğer küçük ölçekli kuruluşlar yer almaktadır. Yaklaşık 1.000 çeşit menkul kıymetin bir listesi vardır.
Nasdaq’ın en önemli özelliği, her bir ekonomik alanın durumunu gösteren sektör endeksleridir. Örneğin, bankacılık, tıp, yazılım, finans, sanayi, sigorta, telekomünikasyon ve diğer sektörlerdeki şirketlerin endeksleri vardır.
1 numara: New York Borsası (NYSE), ABD, 23,2 trilyon dolar
Puan : 5.0
New York Menkul Kıymetler Borsası, ortalama günlük ciroya göre dünyanın en büyük borsasıdır. Bu kadar büyük ölçekli, kapsamlı ve ilgili olması ABD’nin ekonomik gücünün gerçek bir sembolüdür. NYSE’deki işlem sonuçları sadece ülkedeki değil tüm dünyadaki şirketlerin sağlığını belirler.
Aslında, Amerikan endüstrisinin ekonomik sağlığını yansıtan dünyaca ünlü Dow Jones endeksi tam da bu sitede belirleniyor. Ayrıca teknoloji ve genel endeksler de bulunmaktadır.
NYSE’nin geçmişi 1792 yılına kadar uzanmaktadır. İşte o zaman, daha önce kahvehanelerde ve ağaç tepelerindeki banklarda çalışan 24 New Yorklu broker, “Çınar Ağacı Altında Anlaşma” olarak adlandırılan anlaşmayı imzaladı. Başlangıçta sadece New York banka hisseleri listelenirken, daha sonra çeşitli sanayi şirketleri de listeye katıldı.
Bugün NYSE’de 4.100’den fazla şirket listelenmektedir. Kote edilmiş hisseler ve çeşitli menkul kıymetler.
Bu borsaların işlem hacmini ve etkisini görmek ilginç olabilir. Bu bilgileri nereden bulabilirim?